Szlak Brdy (szlak kajakowy)

Stara Brda – Nowa Brda – Przechlewo – Konarzyny - Swornegacie – Drzewicz – Męcikał – Rytel – Woziwoda – Gołąbek – Rudzki Most – Świt – Gostycyn Nogawica – Sokole Kuźnica – Koronowo (Samociążek) – Bożenkowo – Bydgoszcz (Janowo) – Bydgoszcz Brdyujście

3.97 (79%) - 38 głosy

233 km

Pobierz ślad GPS: KML | GPX

Spis treści:   Mapa trasy | Opis  | Komentarze

Mapa

Opis

Kajakowy szlak Brdy jest jednym z najważniejszych tego typu szlaków w Polsce

Tekst publikowany dzięki uprzejmości Starostwa Powiatowego w Tucholi

CHARAKTERYSTYKA SZLAKU KAJAKOWEGO BRDY

Rzeka Brda jest najważniejszą obok Wdy arterią wodną Borów Tucholskich. Źródła znajdują się na zboczach polodowcowych wzniesień w środkowej części Pojezierza Bytowskiego, opodal Jeziora Smołowego, z którego wypływa jako niewielka struga. Łączna długość rzeki wynosi 238 km, a szlaku wodnego dostępnego dla kajakarzy zaledwie 5 km mniej, 2 czyli 233 km. Powierzchnia dorzecza obejmuje zaś 4627 km . Charakterystyczną cechą Brdy jest jej niezwykle urozmaicony bieg, przecinający kilka krain geograficznych. Niezliczone meandry, malowniczo usytuowane jeziora oraz dzika, sprawiająca wrażenie pierwotnej, przyroda od wielu lat przyciągają miłośników aktywnego wypoczynku.

PRZEBIEG SZLAKU KAJAKOWEGO BRDY

Górna Brda: Świeszyno – Jezioro Charzykowskie (74,5 km)

Górny bieg rzeki na odcinku od Jeziora Pietrzykowskiego Dużego zwanego też Głębokim do jeziora Szczytno bez problemu pokonuje się kajakami jednoosobowymi. Ich duża zwrotność i mniejsze zanurzenie w znacznej mierze ułatwiają pokonywanie przeszkód, którymi są zwalone drzewa, wąskie bystrza oraz przełomy. Mimo to ten fragment szlaku wodnego można z powodzeniem pokonać nawet mocno obciążonymi kajakami dwuosobowymi, gdyż dzięki swojej popularności, Brda jest systematycznie oczyszczana z największych przeszkód. Dalej, od Jeziora Końskiego, aż do ogromnego Jeziora Charzykowskiego rzeka prowadzi na przemian lasami i agrarnymi użytkami, przez które przepływa leniwym nurtem.

Środkowa Brda: Jezioro Charzykowskie – Gostycyn-Nogawica (91,5 km)

Od Jeziora Charzykowskiego rozpoczyna się środkowy bieg Brdy. Terenami Zaborskiego Parku Krajobrazowego, krawędzią Parku Narodowego Bory Tucholskie, płynie się na północ do dawniej rybackiej, a dziś letniskowej wsi Małe Swornegacie (157,5 km), wpływa na Jezioro Długie, a następnie Karsińskie; na północnym jego krańcu położona jest plaża i wieś Swornegacie, zwana potocznie Dużymi Sworami. Szeroką w miejscowości Brdą dociera się do położonej nad brzegiem jeziora Witoczno Stanicy Wodnej PTTK (150,0 km).

Od stanicy, płynąca dotychczas na północ Brda, zakręca na wschód. Pod widocznym z daleka mostem wypływa się z jeziora Witoczno (149,0 km); rzeka staje się szeroka, majestatyczna, przepływa przez kolejne jeziora Małołąckie, Łąckie i Dybrzk. W jeziorze Kosobudno woda nieomal stoi, nurt jest zupełnie niewyczuwalny. Mija się most kolejowy, dopływa do Męcikału (136,0 km), gdzie przepływa się pod szosą z Brus do Chojnic. Teraz, przypominającym szeroką rzekę jeziorem Zapora dopływa się do Mylofu (129,0 km), w którym znajduje się elektrownia wodna i zakład hodowli pstrągów; część wody kierowana jest do zbudowanego w 1849 roku Wielkiego Kanału Brdy. Korzystając z wózka przewozi się kajaki za zaporę w Mylofie. Brda ożywia się. Nurt jest szybszy. Dociera się do Rytla (121,5 km) – punktu etapowego wielu spływów kajakowych. W miejscowości o rozbudowanej bazie turystycznej, rozdziela się bieg Wielkiego Kanału Brdy i samej rzeki. Brda wiedzie meandrami na południe, tworząc mały przełom, a Kanał doFojutowa, gdzie akweduktem krzyżuje się z Czerską Strugą, co stanowi atrakcję turystyczną.

Od Rytla Brda prowadzi głęboką doliną pokonując liczne wywijasy. Rzeka jest wąska i niczym nie przypomina tej za jeziorem Witoczno. Mijamy kolejne miejscowości, docieramy do wsi Brda (110,5 km), w której znajduje się pole biwakowe. Lewym brzegiem, szczytem przybrzeżnej skarpy lub szutrowymi drogami wiedzie niebieski pieszy szlak Brdy; wpływamy na tereny Tucholskiego Parku Krajobrazowego. Za mostem drogowym w Nadolnej Karczmie (109,0 km) dochodzi z prawej strony Raciąska Struga, a następnie z lewej Czerska Struga (107,5 km). Wysokie brzegi porasta sosnowy bór, a na zakrętach rzeki znajdują się piaszczyste urwiska z odsłonięciami przekrojów geologicznych gruntu. Przed mostem drogowym dociera się do piaszczystej plaży pola namiotowego Nadleśnictwa Woziwoda (101,5 km).

W Woziwodzie zaczyna się rozległy krajobrazowy rezerwat przyrody Dolina Rzeki Brdy, który powstał w celu ochrony całego ekosystemu obejmującego krajobraz, skupiska roślin i ostoje rzadkich gatunków fauny. Nurt rzeki przyspiesza, liczne powalone drzewa tarasują drogę. Las jest mieszany; prócz sosny występują tu zróżnicowane wiekowo skupiska dębów, lip i grabów. Topograficznie koryto rzeki wcina się w polodowcowy krajobraz, tworząc głęboką dolinę. Systematycznie rzeka coraz bardziej meandruje; z lewej strony wpływa Bielska Struga (96,5 km). Teraz Brda płynie szerokim rozlewiskiem, brzegi porasta gęsta roślinność nadbrzeżna, koryto kluczy, by wreszcie dotrzeć do dużego i malowniczo usytuowanego na zakolu rzeki pola biwakowego w Gołąbku (91,5 km); liczne mniejsze polany, które łączą się w większą całość, tworzą tu miły, kameralny nastrój. Na uwagę zasługuje również ciekawa przyrodniczo okolica, w tym park dendrologiczny i ścieżka dydaktyczna Jelenia Wyspa. Obie atrakcje przyrodnicze usytuowane są nad rozlewiskiem Stążki – przepięknym krajobrazowo lewym dopływem Brdy.

W Gołąbku zaczyna się jeden z dwu najciekawszych fragmentów środkowej części rzecznego szlaku. Rzeka przyspiesza. Szybki nurt znosi kajak, a cofki prądu, bystrza, głazy w nurcie i liczne powalone drzewa zmuszają do uważnego obserwowania rzeki. W Tucholi Plaskosz mija się most drogowy na trasie Tuchola-Tleń (87,5 km). Przy znajdującym się na zachód przystanku autobusowym zaczyna się żółty szlak im. Bartłomieja Nowodworskiego do Cekcyna. Jeszcze trzy razy będzie on przecinał linię Brdy – w Rudzkim Moście, Świcie i Pile-Młynie. Lewym brzegiem prowadzi zaś cały czas niebieski pieszy szlak Brdy, a jego bieg raz zbliża się, raz oddala od brzegu. Cały czas nurt szybko pcha kajak do przodu. Mija się most kolejowy, przepływa obok Kamienia Jagiełły (82,0 km), znajdującego się bliżej prawego brzegu dużego głazu narzutowego – pomnika przyrody nieożywionej. Po chwili przepływa się pod kolejnym mostem, tym razem w Rudzkim Moście, obecnie też dzielnicy Tucholi; jeśli czas nam na to pozwala, w mieście warto zobaczyć eksponaty zgromadzone przez Muzeum Borów Tucholskich.

Powoli rzeka uspokaja się, mija się ujście rzeki Stążki (78,5 km) zwanej tu Rudą, dociera się do pola namiotowego w Świcie. Miejsce jest malownicze, warte zatrzymania – skupisko 700-letnich dębów i atrakcyjny mieszany bór oraz piesze szlaki zachęcają do odbycia wycieczek. Od Świtu rzeka ponownie przyspiesza. Znaczny spadek poziomu wody, strome brzegi oraz liczne bystrza z głazami i powalone drzewa sprawiają, że Piekiełko , w zależności od ilości wody i pory roku, może okazać się najciekawszym, a może i najtrudniejszym ze względu na górski charakter odcinkiem wodnego szlaku Brdy. Rzeka na tym odcinku bywa co jakiś czas oczyszczana ze zwalonych drzew co sprawia, że traci on na atrakcyjności, a jednocześnie sprawia, że odcinek bywa nawet bardzo łatwy. Od betonowego mostu w miejscowości Piła Młyn (73,0 km), nurt znacznie spowalnia, by za nim praktycznie stanąć – zaczynają się rozlewiska Jeziora Koronowskiego. Po nieomal idealnie gładkiej tafli wody, spod której wyłaniają się jedynie wodorosty, płynie się do stanicy wodnej PTTK w Gostycynie-Nogawicy (67,0 km), stanowiącej punkt końcowy wielu spływów; z prawej strony, szerokim lejem, wpływa do Brdy rzeka Kamionka.

Dolna Brda: Gostycyn-Nogawica – Bydgoszcz

Dolny odcinek prowadzi najpierw akwenem Zalewu Koronowskiego, koło Stanicy Wodnej PTTK Sokole Kuźnica i Pieczysk, a następnie Kanałem Lateralnym do Samociążka, gdzie przy elektrowni czeka następna przenoska. Wracamy na rzekę gdzie znowu w Tryszczynie krótka przenoska przy elektrowni. Dopływamy do granic Bydgoszczy, gdzie w Janowie znajduje się Stanica Wodna PTTK, miejsce gdzie najczęściej kończą się spływy. Rzeka malowniczym zakolem dopływa do Smukały, gdzie znowu trzeba przenieść sprzęt pływający przy zaporze. Przez Piaski dopływamy do Śródmieścia, gdzie z prawej dochodzi Kanał Bydgoski. Przepływamy pod zabytkowymi mostami i czeka nas następna przeprawa. Omijamy z lewej Śluzę Miejską i wpływamy do Młynówki i tutaj najlepiej koło nowej mariny przenosimy się na Brdę. Dalej rzeka płynie przez centrum miasta skanalizowanym korytem do Brdyujścia, gdzie znajduje się tor regatowy. Mało kto tutaj dopływa kajakiem, ale można pokonać ostatnią przenoskę i dopłynąć do ujścia Brdy do Wisły.

 

W. Bykowski, T. Frymark, Szlaki turystyczne w Rezerwacie Biosfery Bory Tucholskie ze szczególnym uwzględnieniem Powiatu Tucholskiego, Tuchola – Bydgoszcz 2013, ss. 61-63

Trasy w okolicy

Trasa Szlak Brdy - najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Trasa Szlak Brdy - ile km?

Długość trasy wynosi 233 km (szczegóły)

Kategorie

Rodzaje szlaku: Szlak kajakowy. Miejscowości: Brda, Bydgoszcz, Drzewicz, Gołąbek, Gostycyn Nogawica, Konarzyny, Koronowo, Męcikał, Rudzki Most, Rytel, Sokole Kuźnica, Świt, Swornegacie, i Woziwoda. Regiony: Bory Tucholskie, Bydgoski (powiat), Bydgoszcz, Tucholski (powiat), i Tucholski Park Krajobrazowy.

Ostatnia modyfikacja: 19 stycznia 2021