Znak - Szlak pieszy niebieski

Toruń – Suchatówka (szlak pieszy, niebieski)

Toruń - Toruń (ruiny zamku Dybów) - Toruń (fort X) - M. Nieszawka - Cierpice - Suchatówka (kanał) - Suchatówka E-11

0.00 (0%) - 0 głosy

40 km

Opis

Tekst publikowany dzięki uprzejmości Oddziału Miejskiego PTTK w Toruniu

AKTUALIZACJA CZERWIEC 2019: Szlak ma zmieniony przebieg i prowadzi z Torunia-do Gniewkowa. (wkrótce zaktualizujemy opis, mapę i dane gps)

Przedstawiany szlak rozpoczyna się przy BORT-PTTK na Placu Rapackiego 2 i przebiega na długości 21 km przez łąki nadwiślane i obszary leśne Puszczy Bydgoskiej kończąc się na dworcu PKP w Suchatówce. W 1995 r. szlak został oznaczony kodem E-11.

Serdecznie zapraszamy na wędrówkę.

Odcinek Toruń – Zamek Dybów

0,0 km Toruń (BORT-PTTK Plac Rapackiego 2). Dojazd MZK – początek znakowanego szlaku turystycznego w kolorze niebieskim.

1,4 km Toruń (camping “Tramp” ul. Dybowska). W tym miejscu szlaki turystyczne (czerwony i niebieski) rozdzielają się. Można skorzystać z okazji aby szlakiem czerwonym dojść do ul. Majdany w celu obejrzenia rezerwatu przyrody “Kępa Bazarowa”. Rezerwat leśny został utworzony w 1987 r. na powierzchni 32,40 ha w celu objęcia ochroną lasu łęgowego wierzbowo-topolowego znajdującego się na wiślanej wyspie zwanej Kępą Bazarową.

1,8 km Toruń (ruiny zamku “Dybów”). W 1422 r. nad jeż. Mełno w ziemi chełmińskiej został podpisany traktat pokojowy nazwany Pokojem Mełneńskim. Na mocy jego postanowień Krzyżacy zrzekli się na rzecz króla Władysława Jagiełły ziem na lewym brzegu Wisły (komturii nieszawskiej). Granica państwowa miała przebiegać środkiem koryta rz. Wisły. Krzyżacy zobowiązani zostali do rozebrania zamku komturskiego w Nieszawie. Po objęciu tych ziem w posiadanie król Władysław Jagiełło buduje ok. 1424 r. vis-a-vis Torunia zamek, który miał strzec granic polski. Zamek oraz powstała osada są nazwane wymiennie Dybowem lub Nową Nieszawą. Z czasem osada stała się poważnym konkurentem dla toruńskich kupców i mieszczan pozbawiając ich wielu dochodów. Okazją do zniszczenia konkurenta okazała się wojna 13-letnia (1454-66) podczas której mieszczanie toruńscy udzielali znacznej pomocy materialnej i finansowej królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi. W zamian wymogli na królu zniszczenie konkurencyjnej osady przez przeniesienie w 1460 r. w górę rz. Wisły na jej obecne miejsce. Zamek “Dybów” – został zbudowany w latach 1423-62 przez króla Władysława Jagiełłę jako przeciwwaga zamku krzyżackiego w Toruniu.

Zamek powstawał etapami, w pierwszej kolejności zbudowano budynek mieszkalny (lata 1423-25), potem na początku lat 30-tych XV wieku okolono budynek murem obwodowym i dobudowano wieżę bramną od strony południowej. Wreszcie w latach 1454-62 dokonano przebu­dowy wieży bramnej (wjazdowej) na basztę oraz podwyższono mury obwodowe. W latach 1425-56 zamek służył jako siedziba burgrabiego królewskiego a następnie stanowił siedzibę starostwa królewskiego. Pierwszym starostą dybowskim był Jan Kościelecki.

W 1431 r. Krzyżacy za pomocą toruńskich mieszczan zniszczyli osadę przyzamkową i zdobyli zamek, utrzymując go do 1435 r. W 1454 r. król Kazimierz Jagiellończyk nadał słynne tzw. “Statuty Nieszawskie” przebywając w zamku “Dybów”. W 1655 r. wojska szwedzkie próbowały wysadzić potężne mury zamku dokonując częściowych zniszczeń. W 1813 r. w ruinach zamku broniła się skutecznie grupa około 40 żołnierzy francuskich pod dowództwem płk Suvary przed naciera­jącymi wojskami rosyjskimi. W 1848 r. zamek dybowski został włączony w obwód fortyfikacji miejskich. Wykuto wtedy nowe strzelnice w obwodzie murów zamku zacierając pierwotny XV-wieczny układ starych strzelnic. Do naszych czasów znakomicie zachował się obwód murów zam­kowych. W trzech narożnikach na murach znajdują się ślady nadwieszonych narożnych wieżyczek. W części południowej zamku zachowały się ruiny wieży bramnej (wjazdowej), która w latach 70-tych naszego stulecia została w całości zrekon­struowana. Nieodpowiedzialne zachowania ludzi i przypadkowo wzniecony pożar zdewastowały odrestaurowany obiekt. W części północnej murów obwodowych na zewnątrz zamku zachowany czytelny układ ścian dawnego budynku mieszkalnego. Wewnątrz zamku znajduje się niezabudo­wany płaski dziedziniec na rzucie prostokąta.

Odcinek Zamek Dybów – Mała Nieszawka

3,9 km Toruń (Fort X). Nadbrzeżna bateria ziemna – bo takie było przeznaczenie obiektu powstała w okresie rozbudowy twierdzy fortowej Toruń w latach 1878-84. Bateria została wyposażona w ceglany schron dla załogi oraz dodatkowo otoczona mokra fosą do dziś zachowaną. Do 1920 r. bateria nosiła niemiecką nazwę “Batterie Grunthalmuhle” a później nazwę “Baterii Nadbrzeżnej”. Obiekt jest dostępny do obejrzenia. Obok baterii ciągnie się wzdłuż rz. Wisły wał przeciwpowodziowy.

5,9 km Mała Nieszawka (ruiny zamku). W 1230 r. przybyli na ten teren Krzyżacy obejmując darowane w 1230 r. przez ks. mazowieckiego Konrada okoliczne ziemie. W tym też czasie został wzniesiony pierwszy na ziemiach polskich zamek krzyżacki będący siedzibą komtura krzyżackiego. Komtur stał na czele okręgu administracyjnego – komturii. Pierwszym wymienianym komturem “von Nessau” jest Henryk wzm. w latach 1250-57.

.Ostatnim komturem nieszawskim lecz tylko tytularnym był WiIrych Breder wzm. w 1435 r. Istniejący w Nieszawie zamek musiał być w swojej bryle niezwykle piękny skoro nazwany był “Kaiserlich-Schloss” czyli zamkiem cesarskim. Na mocy tzw. Pokoju Mełneńskiego w 1422 r. zawartym pomiędzy królem Władysławem Jagiełłą, a wielkim mistrzem Pawłem von Russdorf nad jez. Mełno Krzyżacy zrzekli się swych praw do obszarów znajdujących się na lewostronnym brzegu rz. Wisły (tzw. okręg nieszawski). Poza tym zobowiązali się do rozebrania swojego zamku w Nieszawie.

Zobowiązania pokojowe odnośnie zamku zostały wykonane około 1424r. Podczas wędrówek warto na chwilę zatrzymać się i obejrzeć niewielkie zadrzewione wzgórze położone obok wiślanego wału przeciwpowodziowego w którym kryją się fundamenty krzyżackiej warowni. W latach 1975-80 na terenie wzgórza prowadzono prace archeologiczne z inicjatywy muzeum Okręgowego w Toruniu.

8,9 km Mała Nieszawka (kościół). Osada wymieniona w 1230 r. jako Nissowe. Przez okres panowania krzyżackiego do 1422 r. należała do komturstwa nieszawskiego. Następnie wchodziła w skład dóbr ekonomii dybowskiej. W XVIII wieku zostali tu osiedleni tzw. “olędrzy”. We wsi znajduje się drewniany kościół p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa zbudowany w 1890 r. jako zbór mennonicki. Na szczycie dwuspadowego dachu świątyni znajduje się chorągiewka z datą budowy. Od 1945 r. kościół należy do parafii katolickiej. Dojazd PKS.

Odcinek Mała Nieszawka – Suchatówka

12,4 km Cierpieć (kościół). Osada wzm. w 1610 r. jako Cierpiecz gdzie istniał na strudze Zielonce czynny młyn należący do starostwa dybowskiego. W XVIII wieku jest wzm. jako zrujnowany. W II połowie XIX wieku w osadzie leśnej Cierpice zbudowano tartak, który w obecnym stuleciu został poważnie rozbudowany i zmodernizowany dając początek Przedsiębiorstwu Wielkowymiarowych Konstrukcji Drzewnych. Do obiektów zabytkowych należą: budynek dworca PKP z 1875 r., kościół p.w. NMP Królowej Polski zbudowany w 1938 r. oraz cmentarz ewangelicki. Cierpice leżą na skraju wielkiego kompleksu leśnego nazwanego Puszczą Bydgoską i ciągnącego się pomiędzy Toruniem l Bydgoszczą. Dojazd PKP i PKS.

19,5 km Suchatówka (kanał). Znajdujący się tu kanał został przekopany w latach 60-tych naszego stulecia w celu odprowadzenia nadmiernej ilości wody z jeż. Nowego do Strugi Zielonej. Jezioro Nowe ma powierzchnię około 29 ha i średnią głębokość 3 m. Otaczają go dookoła lasy puszczy Bydgoskiej. Punkt styczny że szlakiem czerwonym (Inowrocław – Suchatówka).

21,0 km Suchatówka (dworzec PKP) – wieś znajdująca się na skraju Puszczy Bydgoskiej. Przed laty ośrodek wypoczynku dla mieszkańców Torunia. Restauracja. Dojazd PKP i PKS.

Mennonici : w czasie reformacji w XVI wieku we Fryzji (Niderlandy) dochodzi do rozłamu w kościele katolickim gdzie powstają odrębne wspólnoty protestanckie. Jednym z takich odłamów było ugrupowanie, którego ojcem duchowym, przywódcą był eks proboszcz kościoła katolickiego Menno Simmonis (1498-1559). Do twórców kościoła protestanckiego we Fryzji zaliczamy Jana Łaskiego, który pierwszy użył nazwy “mennonici” w stosunku do ugrupowania Mennona. Wskutek prześladowań w ojczyźnie mennonici masowo emigrowali osiedlając się w tolerancyjnej Polsce, według ostrożnych prognoz w XVII wieku na Żuła­wach Wiślanych żyło do 12.000 osadników nazwanych u nas także “olędrami”. Przybysze byli osiedlani na terenach dotychczas nieprzydatnych jakimi były podmokłe połacie łąk, nieuregulowane cieki wodne, jednym słowem zasiedlali nieużytki. Odpowiednie rozumienie stosunków wodnych połączone z niezwykłą pilnością i pracowitością zjednało wkrótce władze polskie do osadników, ponieważ uzyskane plony z nieużytków były wyższe od tych na dobrych ziemiach. Przybysze z Niderlandów uzyskali od władz polskich zwolnienia że służby wojskowej, wolność osobistą oraz zwolnienia od wszelkich świadczeń w naturze i w obowiązku. Mennonici przez 2 wieki utrzymywali swoją odrębność m.in. chrzcili dorosłych a nie dzieci, odpowiedzialność ponosili grupową, odmawiali piastowania publicznych urzędów. W pasie osadnictwa niderlandzkiego na terenie b.woj. toruńskiego zostały założone takie miejscowości jak: Sosnówka, Sztynwag, Nieszawka, Cierpice, Brzoza Toruńska i wiele innych. Z okresu kiedy tzw. “olędrzy” regulowali gospodarkę wodną pozostało wiele wiatraków w typie holenderskim widocznych w wiejskim krajobrazie. W Toruniu na terenie skansenu Muzeum Etnograficznego znajduje się lapidarium kilkunastu nagrobków mennonickich z terenu Dolnej Wisły w tym z wymienionej Sosnówki.

Henryk Miłoszewski

 

Znakowany turystyczny szlak pieszy w kolorze czerwonym, z przebiegiem j/w został wyznaczony w terenie przez działaczy społecznych z Odziału Miejskiego PTTK im. Mariana Sydowa w Toruniu, który jest administratorem szlaku i posiada pełne prawa autorskie związane ze szlakiem (przebieg trasy, kilometraż, kod szlaku, symbolika, nazwa i opis krajoznawczy)

Trasy w okolicy

Trasa Toruń – Suchatówka - najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Trasa Toruń – Suchatówka - ile km?

Długość trasy wynosi 40 km (szczegóły)

ile czasu potrzeba na pokonanie trasy Toruń – Suchatówka ?

Na pokonanie tej trasy o długości 40 km należy przeznaczyć 1-2 dni (szczegóły)

Gdzie znajduje się trasa Toruń – Suchatówka ?

Trasa Toruń – Suchatówka prowadzi przez województwo kujawsko-pomorskie (szczegóły)

Kategorie

Rodzaje szlaku: Szlak pieszy (znakowany). Miejscowości: Cierpice, Suchatówka, i Toruń. Regiony: Toruński (powiat) i Ziemia Chełmińska. Województwa: kujawsko-pomorskie.

Ostatnia modyfikacja: 19 stycznia 2021