Aktualizacja – 21.09.2022
Na podstawie danych dostarczonych przez RO PTTK “Szlak Brdy” zaktualizowano przebieg szlaku na odcinku Bydgoszcz Osowa Góra – Gościeradz
Szlak łączący Bydgoszcz z północnymi okolicami Jeziora Koronowskiego oraz miejsca związane z patronem szlaku Leonem Wyczółkowskim, który w ostatnich latach życia mieszkał w Gościeradzu i tworzył w borowiackich uroczyskach. Ciekawszymi miejscami na trasie są okolice Wtelna (miejsce spoczynku malarza) i Gościeradza (dworek Wyczółkowskiego), które uwodzą wiejskim charakterem. Etap od Samociążka do Wilczego Gardła prowadzi wąskimi ścieżkami brzegiem zalewu, na chwilę tylko odbijając do Nowego Jasińca. Później atrakcją są widoki na zatoki oraz piaszczyste strome brzegi zalewowego akwenu . Na koniec szlak dociera do Pruszcza przechodząc przez nieczynną stację kolejową.
PRZEBIEG SZLAKU im. LEONA WYCZÓŁKOWSKIEGO
Szlak zaczyna się w Bydgoszczy na pętli autobusowej Rekinowa na Osowej Górze. Lasem prowadzi przy Sanatorium do dzielnicy Opławiec, gdzie przekracza Brdę, a następnie kierując się na północ dociera do Smukały, skąd szczytem przybrzeżnej skarpy prowadzi do Bożenkowa-Zdroje. Po przekroczeniu Brdy turystyczna trasa wiedzie lasami (pomnikowy Dąb) i polami do Wtelna, gdzie stoi zabytkowy kościół Michała Archanioła, przy którym na cmentarzy znajduje się nagrobek malarza Leona Wyczółkowskiego, a w pobliskim Gościeradzu dworek, w którym mieszkał. Dochodzimy do centrum wsi przy murowanej kapliczce z figurką Jezusa, gdzie szlak wychodzi na szosę i przechodzi przez wieś, malowniczymi polami dociera do kamiennego mostu na Brdzie, spotyka zielony szlak Jezior Koronowskich. Okolica jest malownicza. Wiejską drogą szlak prowadzi na północ do Samociążka, w którym przechodzi się przez zaporę elektrowni wodnej. Po dotarciu do szosy szlak prowadzi wzdłuż południowego i wschodniego brzegu Jeziora Białego. Trasa kluczy porośniętymi trawą dróżkami, przemyka pomiędzy zaroślami, z prawej ponownie dołącza szlak Jezior Koronowskich.
W Wilczym Gardle dochodzi się do skrzyżowania szos. Asfaltem idzie się na północ, a po kilkunastu metrach skręca w prawo na leśną drogę do Starego Jasińca. Szlak kluczy sosnowym lasem z domieszką brzozy. Mija się budynek Leśnictwa Pólko. Po dotarciu do asfaltowej szosy szlak skręca do Nowego Jasińca, gdzie na początku wsi odbija się w lewo na brukowany gościniec do „Gaju Wyczółkowskiego” – grupy pomnikowych drzew, mija Jezioro Nowojasinieckie. Dalej trasa kluczy po leśnych i polnych duktach wzdłuż Jeziora Koronowskiego, dociera się przez Wielonek do przystanku sezonowego promu osobowo-samochodowego przez zalew w Sokole-Kuźnicy. Zygzakami po lasach dociera się do Stanicy Wodnej PTTK w Sokole-Kuźnicy od tego miejsca trasa żółtego szlaku pokrywa się z niebieskim szlakiem Brdy. Za ogrodzeniem idzie się na północ leśną drogą do Zacisza. Turystów otacza, charakterystyczny dla tych terenów, sosnowy las. Szlak dociera do wiaduktu nad torowiskiem i podąża asfaltem na zachód. Kiedy szosa zakręca schodzi się na leśną drogę. Po dotarciu do torów skręca w lewo i od tego momentu idzie się skarpą kolejową do mostu nad Jeziorem Koronowskim. Na drugim brzegu szlak prowadzi przez las do Pruszcza przez stację kolejową dużego niegdyś węzła kolejowego, gdzie kończy się na przystanku PKS przy szosie z Mąkowarska do Gostycyna.
W. Bykowski, T. Frymark, Szlaki turystyczne w Rezerwacie Biosfery Bory Tucholskie ze szczególnym uwzględnieniem Powiatu Tucholskiego, Tuchola – Bydgoszcz 2013, ss. 19-20
Sprzed schroniska PTTK Sokole Kuźnica, położonego wśród wysokopiennego lasu, na wysokim brzegu Jez. Koronowskiego kierujemy się (wraz z niebieskim Szlakiem “Uroczysk Brdy”) pod górę na wsch. Pd 200 m osiągamy skrzyżowanie dróg. Szlak niebieski skręca w lewo, w wysadzaną kasztanami drogę biegnącą na pn. zach. My idziemy na pn. wsch., trawiasto – piaszczystą drogą śródleśną, na znacznym odcinku zagajnikiem sosnowym. Po 2 km droga nasza łączy się z drogą bitą do Klonowa. Przekraczamy wiaduktem linię kolejową ze Świecia n. Wisłą do Złotowa (200 m z lewej st. PKP Klonowo n. Brdą) i kierując się za znakami dochodzimy wkrótce do wsi Klonowo. Za magazynem zbożowym skręcamy wąskim przesmykiem w lewo (4 km) na zach., mijamy kapliczkę przydrożną i drogą polną wysadzaną jaworami idziemy w kierunku widocznej ściany wysokopiennego lasu sosnowego, którym podążamy brzozową aleją do rozwidlenia dróg (6 km), znajdującego się w obniżeniu międzyjeziornym. Z prawej prześwituje Jez. Okonińskie (pow. 3,7 ha). Przecinamy drogę do Zamrzenicy i wspinając się nieco pod górę idziemy trawiastą dróżką biegnącą zalesionym pasmem pomiędzy dwoma łańcuchami jeziornymi – z prawej jez. Strzyżyny Wielkie (pow. 17,2 ha) i jez. Strzyżyny Małe (pow. 3,2 ha), z lewej małe oczka jeziorne bez nazwy. Droga, biegnąc lasem, wije się wielokrotnie zmieniając kierunek z pd.-zach. na pd. Po blisko 2 km od rozwidlenia (za pd. krańcem jez. Strzyżyny Małe) szlak opuszcza drogę i niewyraźną ścieżką (Uwaga: należy trzymać się ściśle znaków!) kieruje się na wsch. Opada w dół skarpą i przeciska się pomiędzy dwoma jeziorkami, następnie wkracza na przeciwległą skarpę, mija paśnik dla zwierzyny płowej i wkrótce dochodzi do duktu. Skręca teraz na pd., by po ok. 200 m (8,5 km) skierować się pod kątem prostym w prawo na zach., a po 400 m w lewo, znów na pd. i zaraz osiągnąć rozwidlenie dróg (9 km): do osady Zamrzenica, wsi Klonowo i ośrodka Zacisze. Z prawej dochodzi szlak niebieski (trasa 7). Przekraczamy wraz z nim wiadukt nad linią kolejową i zaraz skręcamy w prawo na zach. Krótki odcinek idziemy drogą bitą do Zacisza. Gdy skręca ona na pd. zach., szlak nie zmieniając kierunku biegnie dalej najpierw drogą gruntową, później trawiastą. Droga kończy się ślepo nad Jez. Koronowskim. Wędrujemy teraz za znakami w prawo i ok. 150 m idziemy skarpą nadjeziorną, by ścieżką wzdłuż torów przejść na zach. brzeg jeziora (11 km). Ścieżka łączy się wkrótce z drogą biegnącą na zach., w odległości ok. 200 m od toru przez wysokopienny las sosnowy, bogaty w runo, zwłaszcza borówki i grzyby. Po ok. 1 km droga skręca na pd. zach (dukt prowadzi dalej prosto). Osiągamy nią szeroki trakt (13 km). Kierując się znakami skręcamy w prawo, by po ok. 300 m udać się znów w lewo i zaraz w prawo. Las kończy się. Dalej szlak prowadzi drogą polną na zach., w pewnej odległości od nasypu kolejowego. Wkrótce przekraczamy tory kolejowe (15 km) i za znakami kierujemy się ponownie na zach. Mijamy st. PKP Pruszcz Bagienica. Skręcamy na pn, w ul. Dworcową. Po ok. 500 m osiągamy (opodal kościoła) ul. Kościelną. Idziemy nią w lewo i po ok. 200 m dochodzimy do ul. Tucholskiej w centrum wsi Pruszcz, przy której pomiędzy przyst. PKS (w dwu kierunkach) szlak kończy się (16 km).
przebieg szlaku 29 października 2011 Od ponad 15 lat ten szlak nie idzie do Klonowa PKS!!! Przebieg został zmieniony i na odcinku SW Sokole Kuźn. -wiadukt kolejowy szlak biegnie razem ze Szlakiem Brdy. Może już czas podziękować “…uprzejmości Wojciecha Jagły i Klubu Turystów Pieszych “Piętaszki”?
3,5/5 01 września 2013 Szlak bardzo malowniczy, ale oznakowanie fatalne. Na wielu, jeśli nie na większości skrzyżowań musiałam jechać ‘na czuja’, pytać o drogę i wspierać się GPSem. Dałabym 5, ale ciągłe szukanie drogi odbiera trochę radość z jazdy, tak więc 3,5
Dlatego szlak jest mianowany szlakiem pieszym, nie rowerowym – trzeba trochę się wysilić w znalezieniu drogi. Przechodziłem go na początku października 2020. Generalnie nie było źle, ale rzeczywiście pewne fragmenty wymagają odświeżenia – szlak zapuszczony, mometami zarośnięty, ciężko znaleźć drogę. Aczkolwiek na 2-3 dniową wędrówkę z namiotem rewelka 👌
nie ten przebieg! 21 października 2013 “Bydgoscy Wędrowcy” dawno nie wędrowali tym szlakiem…Przebieg szlaku od SW PTTK w Sokole Kuźnicy znają pewnie z opowieści swoich założycieli. :-; Potwierdzam wpis Pauli – fatalne oznakowanie!!! Gdzieniegdzie widoczne nowe znaki mają pewnie świadczyć o tym,że ktoś (KTO???) wziął kasę za odnowienie szlaku?
Fuszerka znakarzy 01 sierpnia 2016 Ryszard Na odcinku Bożenkowo Zdroje (od mostu) do ulicy Smukalskiej (ok. 6 km)”egzystuje” kilkanaście (!) żółtych znaków, które i tak nie poprowadzą wędrowca. W kilku przypadkach odrobina świeżej farby ma uzasadniać prawo do forsy za “odnowienie” szlaku…Wstyd dla O/Szlak Brdy!
Fuszerka znakarzy – 1 sierpnia 2016 r. Na odcinku Bożenkowo Zdroje (od mostu) do ulicy Smukalskiej (ok. 6 km)”egzystuje” kilkanaście (!) żółtych znaków, które i tak nie poprowadzą wędrowca. W kilku przypadkach odrobina świeżej farby ma uzasadniać prawo do forsy za “odnowienie” szlaku…Wstyd dla O/Szlak Brdy!
UWAGA! Niestety Enea postawiła płot na zaporze elektrowni wodnej i nie da rady przejść. także chyba szlak będzie musiał mieć zmieniony przebieg. 05.11.2022 r.
przebieg szlaku 29 października 2011
Od ponad 15 lat ten szlak nie idzie do Klonowa PKS!!!
Przebieg został zmieniony i na odcinku SW Sokole
Kuźn. -wiadukt kolejowy szlak biegnie razem ze
Szlakiem Brdy.
Może już czas podziękować “…uprzejmości Wojciecha Jagły i Klubu Turystów Pieszych “Piętaszki”?
3,5/5 01 września 2013
Szlak bardzo malowniczy, ale oznakowanie fatalne. Na wielu, jeśli nie na większości skrzyżowań musiałam jechać ‘na czuja’, pytać o drogę i wspierać się GPSem.
Dałabym 5, ale ciągłe szukanie drogi odbiera trochę radość z jazdy, tak więc 3,5
Dlatego szlak jest mianowany szlakiem pieszym, nie rowerowym – trzeba trochę się wysilić w znalezieniu drogi. Przechodziłem go na początku października 2020. Generalnie nie było źle, ale rzeczywiście pewne fragmenty wymagają odświeżenia – szlak zapuszczony, mometami zarośnięty, ciężko znaleźć drogę. Aczkolwiek na 2-3 dniową wędrówkę z namiotem rewelka 👌
nie ten przebieg! 21 października 2013
“Bydgoscy Wędrowcy” dawno nie wędrowali tym szlakiem…Przebieg szlaku od SW PTTK w Sokole Kuźnicy znają pewnie z opowieści swoich założycieli. :-;
Potwierdzam wpis Pauli – fatalne oznakowanie!!!
Gdzieniegdzie widoczne nowe znaki mają pewnie świadczyć o tym,że ktoś (KTO???) wziął kasę za odnowienie szlaku?
Oznakowanie 31 lipca 2014
Beznadzieja!
Fuszerka znakarzy 01 sierpnia 2016 Ryszard
Na odcinku Bożenkowo Zdroje (od mostu) do ulicy Smukalskiej (ok. 6 km)”egzystuje” kilkanaście (!) żółtych znaków, które i tak nie poprowadzą wędrowca. W kilku przypadkach odrobina świeżej farby ma uzasadniać prawo do forsy za “odnowienie” szlaku…Wstyd dla O/Szlak Brdy!
Fuszerka znakarzy – 1 sierpnia 2016 r.
Na odcinku Bożenkowo Zdroje (od mostu) do ulicy Smukalskiej (ok. 6 km)”egzystuje” kilkanaście (!) żółtych znaków, które i tak nie poprowadzą wędrowca. W kilku przypadkach odrobina świeżej farby ma uzasadniać prawo do forsy za “odnowienie” szlaku…Wstyd dla O/Szlak Brdy!
Bardzo malowniczy szlak, ale odnowienie pewnych odcinków jest konieczne, aby dalej wszystkich cieszył.
Czy przez most w pruszczu mozna przejsc bezpiecznie?
Dziś go przeszedłem. Most bezpieczny, po środku są deski. brak oznakowania na odcinku od stacji Pruszcz Bagienica do lasu. trzeba się posiłkować mapą.
UWAGA! Niestety Enea postawiła płot na zaporze elektrowni wodnej i nie da rady przejść. także chyba szlak będzie musiał mieć zmieniony przebieg. 05.11.2022 r.