Czym są aminokwasy, co znaczy że któreś z nich są egzogenne, co oznacza enigmatyczny skrót BCAA często widywany na opakowaniach suplementów?
O aminokwasach, szczególnie aminokwasach BCAA, w świecie sportu mówi się bardzo wiele. Czy jednak wszyscy wiemy czym one w rzeczywistości są? Jakie jest ich podstawowe zadanie, co tworzą i czy mogli byśmy bez aminokwasów istnieć? Jak możemy je podzielić i od czego wspomniany podział zależy? O tym dzisiaj!
Od początku – czym w ogóle są aminokwasy i na co nam one?
Aminokwasy to cząsteczki będące składowymi białek. Właśnie z nich powstają wszystkie białka – pokarmowe, zawarte w pożywieniu, budulcowe, odpowiadające za utrzymanie integralności naszych tkanek, a także regulatorowe – pozwalające zachować homeostazę. By wiedzieć po co nam aminokwasy warto zastanowić się czy mogli byśmy funkcjonować bez zbudowanego z nich białka. Odpowiedź jest krótka – nie. Z białka składa się każda komórka naszego ciała. Włosy, skóra, paznokcie, przeciwciała, włókna mięśniowe, mózg – w skład każdego z elementów wchodzi białko! Niedobory białkowe okazują się być bardzo niebezpieczne nie tylko dla zdrowia, ale i życia! Zaburzona regeneracja wszystkich układów, zaniki masy mięśniowej, upośledzona synteza białek organizmu, upośledzenie metabolizmu, spadek odporności i wiele więcej to tylko część z możliwych skutków…
Jak możemy podzielić aminokwasy?
Skoro wiemy, że aminokwasy są nam niezbędne warto byśmy zwrócili uwagę na ich rodzaj. Pod względem niezbędności dla naszego ustroju wyróżniamy:
- aminokwasy niezbędne, czyli aminokwasy egzogenne. W skrócie – związki których nie potrafimy wytwarzać. Jesteśmy skazani na ich dostawę wraz z codzienną dietą i suplementacją. Do tej grupy zaliczamy m.in.aminokwasy BCAA, czyli o rozgałęzionym łańcuchu. W skład tej grupy wchodzą: izoleucyna, leucyna i walina.
- aminokwasy nie niezbędne, czyli aminokwasy endogenne – takie, które w naszym organizmie mogą zostać wytworzone, a w związku z tym – nie muszą stanowić istotnego udziału aminokwasów w naszym pożywieniu i suplementacji
- aminokwasy względnie niezbędne, które wytwarzamy ale w niektórych sytuacjach życiowych w nieco zbyt małych ilościach
Jak możemy podzielić białka pokarmowe?
Wiedząc, że aminokwasy tworzą białka miło byłoby znać także najbardziej przydatny podział białek pokarmowych. Nie zagłębiając się w kwestie biochemiczne przedstawię Wam ten najistotniejszy z podziałów.
Białka w pożywieniu, napojach i suplementach możemy podzielić na:
- pełnowartościowe – a więc takie w których znajdziemy cały zestaw aminokwasów w odpowiednich proporcjach. Strawność takich białek jest wysoka, ich wartość biologiczna podobnie, a aminogram stosunkowo zbliżony do aminogramu białka wzorcowego za jaki uznaje się białko pochodzące z całego jajka (nie z samego białka jaja). Białka pełnowartościowe znajdziesz w większości produktów odzwierzęcych (prócz żelatyny), a także w ziemniakach, soi i komosie ryżowej
- niepełnowartościowe – w ich strukturach jednego aminokwasu jest istotnie mniej w porównaniu do białka wzorcowego. W efekcie aminokwas ten (określany jako aminokwas ograniczający) ogranicza strawność, możliwości wykorzystania i wartość biologiczną takiego białka. Nie oznacza to, że są bezwartościowe! Warto po prostu spożywać ich nieco więcej. Ich źródłem są prawie wszystkie produkty roślinne.
- niekompletne – w których jednego aminokwasu nie uświadczymy w ogóle. Idealnym przykładem jest tutaj żelatyna w której brak tryptofanu. Taki stan rzeczy bardzo istotnie ogranicza strawność białka.
materiał zewnętrzny
